Hona
hemen Jose Mari Castilloren Anaka, relato fotográfico de un gran
barrio libururako euskaraz eta gaztelaniaz egin dudan ekarpena, Anakako
erritmoak izenburuko azpiatala hain zuzen ere. Nere testua lehenik euskaraz idatzi
nuen , eta gero horren itzulpena egin nuen gaztelaniara,
baina azkenean euskarazkoa kanpoan uztea erabaki du liburuaren egileak,
Udalak euskarazko itzulpenik ez zuela diruz
lagunduko jakin ondotik. Euskara, nola edo hala, galtzaile.
Anakako erritmoak
Irungo beste auzo
historikoek bezala, Anakak ere ekarpen oparoa egin dio hiriaren
kulturari; zehatzagoak izateko, bere bizilagunek egin diote. Datozen
lerrootan kulturaren arloetako bat izango dugu hizpide, musika hain
zuzen ere, eta azken hamarkadetakoa bereziki.
Anakakoak ziren edo
Anakan entseguak egiten zituzten Irungo zenbait taldek eta bakarlarik
1980ko eta 1990eko hamarkadetan, eta gaur egun ere badira ugari
zeregin horretan ibilki direnak. Horietako ezagunenen axaleko
aipamena daukazue segidan.
Kortatu:
Muguruza anaiak berez Lapitzekoak izan arren, familia Anakara aldatu
zen bizitzera, Beraun aldera. Gero, Fermin handik hurbil, Bidasoa
kalean bizitu zen urte batzuk. Taldeko lehenbiziko bateria jotzailea,
Mattin Sorzabalbere Urantzu-San Migel inguruan jaio eta hazi zen.
Honek hainbat taldetan jo izan du: Elatzeta, Muerte Subita,
Krimental, Anti-Regimen, Baldin Bada, Imuntzo eta Beloki, Mattin eta
Katrin, Mugaldekoak... Fermin eta Iñigo Muguruza ere proiektu andana
batean ibiliak dira Kortatu desegin zutenetik, hala nola Negu
Gorriak taldean. Kortaturen kasuan, bolada batean Soroxartan egin
zituen entseguak. Gainera, bai Kortaturen bai Negu Gorriaken
kasuetan, bi taldeok Anakan errodatu zituzten beren 'Sarri Sarri' eta
'Radio Rahim' bideotako irudi batzuk. Horietan agertzen dira
'Topo'-aren geltokia eta Santifer enpresa zaharra. Kortatuk bere
lehenbizikoetako kontzertu bat Hondarribia kalean zegoen Pub Giroan
(orain Aldapa taberna) eman zuten 1984ko udan. Iñigo Muguruzak,
Kortatun jo aurretik Des-Band taldean jo zuen, lagun
hondarribiar batzuekin, baina entseguak bere gurasoen etxeko ganbaran
egiten zituzten.
Muguruzatarrekin ari
garela, ezin ahaztu anaiarik zaharrena, Jabier, ttikitan nazioarteko
hamaikatxo akordeoi txapelketatako irabazle, eta geroago, gazte eta
heltzaroan taldeetan -Les Mecaniciens,
esaterako- nahiz bakarlari aritu izan dena. Iñigo anaiarekin batera,
gainera, Joxe Ripiau
osatu zuen. Orain Jabier Anakako mugatik oso metro gutxira bizi da,
Junkal elizatik oso hurbil.
Anakako kide bat
gutxienez izan duen eta Anakan entseguak egiten zituen beste talde
bat aipatuko dugu: Vomito
(hasieran Vomito Social). Claus Groten baxu jotzailearen aitaren
Soroxartako metal lantegian biltzen ziren taldekoak beren kantuak
sortzeko eta ontzeko. Claus, gainera, Anaka bertakoa da, Beraun
ingurukoa. Bere taldea ez ezik, Anti-Regimen,
Bolingas Anonimos, eta
bolada batean Kortatu ere ibili ziren entsegu leku berean.
Anti-Regimeneko Miguel
Garcia (Oztopoka eta
Defecto Humano talde
irundarretan ere aritua) eta Juancar anaia (musikaria ere, Anakan du
bere Bloody Mary disko denda, Cipriano Larrañagaren kalean) Santiago
auzunekoak dira. Bi anaiek Irundik kanpoko taldeetan jo izan dute.
Lehenago aipatu dugun
Krimental taldeak Hondarribia kaleko 1.go zenbakiko soto
batean grabatu zuen bere maketa, baita Kortatuk ere. Baldin Bada
taldeko kide Kandi eta Paco 'Perkins' Fernandezen familiarena zen
soto hura, eta taldeko kantari Pablo Susperregi 'Katu'-k egin zituen
grabazioak. Taldeak bere lehenbiziko emanaldia arestian aipatutako
Giroa tabernan eskaini zuen.
Apurtu punk-rock
taldeko bateria jotzailea, Jose Antonio Carbajo 'Txapas' Anakakoa da.
Taldeak 2015eko udan esan du agur.
Artefacto San
Migel auzuneko jendeak osatutako rock taldea zen. Maketa bat kaleratu
zuten.
Auskalo! rock
taldearen bigarren etapan (1991-1993) kantaria, Juanma Sarasola
-lerro hauen idazlea- Anakakoa zen, El Pinar-Antzaran ingurukoa.
Temblores rockabilly
taldeko bateria jotzailea, Edu Vicente, El Pinar kalean zapatadenda
zeukan baten semea da, eta han inguruan bizitu zen. Taldeko
kontrabaxu jotzailea ere, Rafa Ardanui Zuazo, han ingurukoa da,
Ducoureau pareko etxeetakoa. Talde horrek Irungo Udalak 1993an
antolatutako Pop-Rock lehiaketa irabazi zuen. Antzaran inguruko
Ducoureau jauregian egiten zituen entseguak, beste hainbat talderekin
batera.
The Morapios
punk-rock taldeak Salis etorbideko etxabe batean egiten zituen
entseguak.
Lasai-Massai
Irungo afro-reggae taldean eta Lapurdiko King Mafrundin gitarra jo
eta kantatzen aritutako Ohmar Yeli Toure 'Ohms' senegaldarra Anakan
bizitutakoa da.
Beste musika
estilo arrunt ezberdin batekoak ditugu Koldo eta Xabi Sorzabalbere
lehengusu txalapartariak. Aizmondo baserria egon zen
lekuan eraikitako etxebizitza blokean jaioa dugu Koldo (Mattin anaia
bezala). Irunen txalaparta berreskuratu zuen bikotea dugu,
txalapartari gazteagoen irakaslea, lehengoaren eta orainaren arteko
transmisio katea, eta txalaparta tradizionalaz gain modernoa eta
sortzailea jorratu duena.
Mikel Garikoitz
taula gainean Oihana plaza taldean hasi bazen ere, Akelarreko argi
teknikari eta bakarlari gisa aritu da gehienbat musikaren alorrean.
Gitarra eta ahotsa uztartuta, folk eta country estiloak landu ditu
gehienbat Santiago auzunean jaio eta hazitako musikariak.
Sagarroi taldearen
azken urteetan Miren Gaztañaga anakarra aritu zen kantari
-aktorea ere bada-. Anakan hazitako Iñigo Muguruza zuen
taldekideetako bat.
Hondarribiko DUT,
Donostialdeko Big Crunch, Irun inguruko Kuraia eta orain Lekunberriko
Berri Txarrak taldeetan bateria jotzaile aritu izan den Galder
Izagirre ere Anakakoa da.
Bestalde, Lakaxita
izeneko gaztetxea -Anaka kalean- azken urteetako topagune eta hamaika
ekimen nahiz ekitalditarako lekua dugu, baita, noski musika
emanaldietarako ere.
Denboran atzera eginda,
eta musikarekin eta ahozko literaturarekin harreman zuzena duen
ekinbide batean, bertsolaritzan, Anakako bi harribitxi ditugu.
Batetik, Santiago kaleko Joxe Mari Lopetegi (1875-1942) bertsolari
errepublikanoa dugu -duela hamar bat urte Santiagoko Joxean Elosegik
haren bertsoak apailatu eta argitaratu zituen-, eta, bestetik, Joxe
Mari Ezkerra 'Lekai', ustez Lekainea baserrikoa. XIX. mendekoa genuen
azken hau.
Ahaztu gabe 'operetako
printzea', Luis Mariano, Anakan bizitu zela, Cipriano
Larrañaga kalean. Bere izena daraman eta hamaika kontzertu
operistiko antolatzen dituen Luis Mariano Elkarte Lirikoak El Pinar
kalean du egoitza.
P.S.: Castilloren liburuko artikulutik kanpo. Apurtuko Aitor Perezek
aipatuak
Dominium, Skizofrenia, T.A.D., Le
Macadam, Finger Aguirre, Abadie 500... eta San Migelen, Munipas Underground, Pig's Milk, Bort...
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina